uzman klinik psikolog sabiha ışık 05333738123
sabihaisik@outlook.com
Dikkat Eksikliği ve Odaklanma Sorunu
11/03/2022 Dikkat Eksikliği ve Odaklanma Sorunu Dikkat
eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu esasen çocukluktan başlayan psikiyatrik
bir hastalıktır ancak sadece çocukluk çağına özel bir hastalık değildir. Esas
nedeni beynin frontal lobunda yani alın üstündeki lobda yeterince beslenmenin
veya kanlanmanın olmaması sorunudur. Dolayısı ile beynimiz nasıl vücudumuzun şoförüdür,
beynimizin de şoförü frontal lobdur. Beynin diğer yerlerinden gelen sinyalleri
toparlar, düzenler, organize eder, hedeflere odaklar, sıralamayı yapar … Dikkat
eksikliği olan hastalarda frontal lobda yeterince beslenme olmaz. Bu kişiler
yeterince organize değillerdir. Beyin yeterince kontrolü kazanamadığı için gereksiz
bir hareketlilik ve hızlılık vardır. Bu insanlar normalden daha fazla konuşur,
başkalarının sözünü keserler, sabırsızdırlar, çabuk öfkelenirler, çocukken çok
hareketlidirler, motor gibidirler, yerlerinde oturamazlar, eşyalarını
kaybederler. %7 sıklığında gelişiyor bu hastalık. Erişkinlikte %4’e düşer. Yani
hastaların bir kısmı erişkinlikte de bu hastalığı taşımaya devam eder. Sıklıkla
bu hastalığın erişkinlikte geçtiği gibi bir yanılgıyla, erişkin dikkat
eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu hastaları hekimlere ve psikologlara
ulaşmazlar maalesef. Tedavisi uyarıcı ilaçlarla yapılır ve frontal lobun
beslenmesi artar, dikkatleri artar, keskin bir biçimde hayatlarında dönüş olur.
İlaç gerektirmeyen hafif odaklanma sorunlarında ise psikoterapi ile danışanın
yaşam doyumu arttırılır. Dikkat eksikliği nedenleri: 1) Yarım kalan duygular: Örneğin siz bir insana kırgınsınızdır,
romantik bir mesaj bekliyorsunuzdur, ilişkinizin
başlaması için o minik işareti bekliyorsunuzdur ama o işaret bir türlü
gelmiyordur. Dolayısı ile de siz ders çalışırken ya da işteyken karşıdaki
kişiye anlatılana odaklanamıyorsunuzdur. İşte en büyük sıkıntı burada başlıyor.
Siz yarım kalan nefret, öfke duygularını dışa vuramamışsanız bütün gün “şimdi
olsa şöyle yapardım, böyle söylerdim” diye kafanızın içinde dönen duran
düşünceler dolayısı ile odaklanmanız zorlaşıyor ya da sıfırlanıyor olabilir. 2) Dış uyaranlar: Vücudunuzun algıladığı uyaranların fazlalığı
da yaptığınız şeye odaklanmanızı engelleyebilir. Örneğin çok sıcak ya da
gürültülü bir odada çalışmak gibi. 3) Sosyal medya: Tam işe odaklandınız başlayacaksınız, sosyal
medya hesaplarınızdan mesaj, ileti gelmesi dikkatinizi batalar. Telefonu
sessize ya da uçak moduna alın gözünüzün önünden kaldırın. 4) Ortam ve görev dağınıklığı: Karışık ve dağınıklığın içinde bir şey
bulamıyorsanız çok da
şaşırmamanız lazım. Ne aradığınızı bilmiyorsanız verimli çalışamazsınız. Azıcık şuna
bakayım, azıcık şuna bakayım diyerek rastgele düzensiz başlarsanız verimli
olamazsınız. İlk önce hedefinizi ve o hedefe ayıracağınız süreyi tespit
etmeniz, plan yapmanız
veriminizi arttıracaktır. 5) Aşırı aç ya da tok olmak, susuz olmak: Çok
fazla tok olduğunuzda mideniz çevresindeki
kılcal damarlardan kan çekiyor. Bunun bir kısmı beyinden çekiliyor. Beyinden kan
çekildiğinde düşünme Güçlüğü oluşuyor ve uykumuz geliyor. Aç olduğumuzda da
vücut zorlandığı için şeker düşüklüğü gibi durumlar oluşabiliyor ve odaklanmamızı
yine engelliyor. Çalışma ortamınızda masanın bir köşesine ufak atıştırmalık (badem,
ceviz gibi) ve su koymak acıktım ve susadım bahanesiyle ortamı terk etmenizi
engelleyecektir. 6) Zaman yönetimi hataları: Günlük, haftalık, aylık ve yıllık planlar yaparak
acele etmeden verimli bir çalışma sağlayabilirsiniz. Zaten dikkat
dağınıklığınız var ise hızlı ve son anda çalışmak hata yapmanıza neden
olabilir. O hataları düzeltmek için de daha fazla zaman harcamanız
gerekecektir. Önceden önleminizi alın. 7) Oyunlaştırma: Sudoku, puzzle, nesne bulma oyunları gibi
oyunlarla daha sakin dikkat toplayabildiğiniz, zamana karşı yarışmadığınız
oyunlarla sakinleşebilirsiniz. Belki de dikkat eksikliğiniz yok. Acele
ediyorsunuz. Sevmediğiniz işleri çabuk bitirip sevdiğiniz işlere daha çok vakit
ayırmak istiyorsunuz. Daha çok dikkat gerektiren ve zamanlama sınırlaması
olmayan oyunlar bulun. 8) Sohbette insanlara odaklanamamak: Söylenileni anlamıyorum. Anlamıyor değilsin
sadece ilk 3-4 cümlesini dinleyip sonra genelde aynı şeyler diye sonunu
dinlemeden önyargılı bir şekilde başka şeylere dikkatinizi veriyorsunuz ya da
başka şeyler düşünmeye başlıyorsunuz. Anne babaların yaptığı en büyük
yanlışlardan birisi çocuğa sürekli aynı şeyleri söyleyip çocuğun konuşmaya olan
ilgisini kaybetmesine neden olmak. İleride çocuk da arkadaşını, eşini
dinlememeye başlıyor. Konuşmada kalmak, dikkatli dinleyip anlamak için konuşan
kişiye sorular sormayı alışkanlık haline getirmek odaklanmakta etkili olabilir.
Dikkat Eksikliği ve Odaklanma Güçlüğü
sorununu çözmek için tavsiyeler: Kendinize belirli bir süre ayırın. Yapacağınız
dikkat gerektiren bir işten önce 3-5 dakika bir zaman ayırın. Kaliteli, verimli,
gerçekten deşarj olduğunuz, zihninizi temizlediğiniz, yapacağınız işe yönelik
bir ön plan olabilir, zihin olarak dinlenme olabilir belirli bir zaman ayırın. İyi zaman
kullanımı Dikkat
ve odaklanma sorununuz var ise iyi bir planınız yok demektir. Zamanı iyi bir
şekilde kullanmanız lazım. Planlı bir şekilde ilerlemeniz gerekiyor. Günlük ve
haftalık bir plan çizelgesi iyi zaman kullanımı için gereklidir. Uygun çalışma ortamı yarat Hangi
ortamda ve ne koşullarda dikkatinizi daha çok topladığınızı tespit edip o
ortamı dikkat dağıtıcı etkenlerden arındırmak faydalı olacaktır. Cep
telefonundan uzak durun. Çalıştığınız ortamda elinizin altında olmasın.
Geçirdiğiniz zamanın kaliteli olması için de geçerlidir bu. Herhangi bir iş
yaparken mesela film izlerken, spor yaparken cep telefonu araya girdiğinde
dağılabiliyoruz. Cep telefonunun hayatımıza olumlu etkileri çok olmakla
birlikte çoğu zaman zamanımızın kalitesini düşürüyor. Elinizin altında olmadan,
hatta sesini kısarak yaptığınız şeye odaklandığınızda yaşam doyumunuz da
artacaktır. Küçük molalar ver Çok
uzun süreler çalışıp hiç ara vermiyorsanız dikkatinizin dağılması odaklanmada
zorlanma kaçınılmazdır. Ayrıca ara vermeyip daha erken bitireceğinizi
düşünürsünüz ama daha uzun sürer. Küçük aralar vermek bizim verimliliğimizi
arttıracaktır. Araştırmalara göre süren çalışmalarda 40-45 dakikadan sonra dikkat
dağılmaya başlar. Maksimum 45 dakikadan sonra 5-10 dakika bir ara verilmesi
verimlilik açısından şarttır. Dikkat eksikliği, verimli yaşamak için
çözülmesi gereken bir durumdur. Herkes yaşıyor. Genelde stresli dönemlerde,
başka şeyler sizi çok baskıladığında artık önünüze bakamıyorsunuz. Yaşamsal olarak
bir şeylere dikkatinizi odaklamayı öğrenmeniz lazım. Yani dikkat eksikliğinin
asıl sorunu sizin dikkatinizi doğru odaklamamanız. Elinizde bir fener var ve
içerisinde kariyerinizin, aşkınızın, sağlığınızın, ailenizin karanlıkta olduğu
bir odadasınız. Feneri nereye tutacaksınız. Bütün mesele bu. Feneri doğru
aralıklarla, sadece tuttuğunuz yere odaklanmayı başarabilirseniz istediğiniz
her şeyi görebilirsiniz. Siz feneri sürekli sallarsanız “aaa bir şey
göremiyorum ki” dersiniz. Aşkın üzerinde biraz tutuyorsun tam göreceğin sırada “aaa
burada kariyerim varmış” diye feneri yine sallarsanız feneriniz hiçbir işe
yaramaz. Klinik
Psikolog Sabiha IŞIK |
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
Bağlanma türleri ve insan ilişkilerine etkisi - 17/06/2022 |
Bağlanma; çocukların küçük yaşta anne veya bakım veren diğer kişi ile kurduğu bağdır. Bebekler küçük yaşlarda bakım veren kişinin ya da annenin her zaman ihtiyaçlarına cevap verebileceğini, güvenli olarak bir psikolojik yapı geliştirdiklerinde on |
Kardeşler arası yaş farkı ne kadar olmalıdır? - 07/06/2022 |
En sık sorulan sorulardan biri ne zaman ikinci çocuğu yapmalıyım? Kardeşler arası yaş farkı ideali kaç olmalıdır? Bu yazımda bunlara detaylıca değineceğim. Yaş farkına karar verirken değerlendirilecek konular; anne baba, anne baba ilişkisi, ç |
Çocuklara “Hayır”ı Öğretmek, Çocuklara Hayır Diyebilmek - 31/05/2022 |
Ne zaman çocuklara “hayır” diyoruz? Ne zaman “dur” diyoruz? Acaba bu hayır’lar bizim hayır’larımız mı yoksa olması gereken hayır’lar mı? Çocukların cezalandırılmaları ile ilgili süreçlerde bazen hayır diyerek, ses tonumuzu da arttırarak yapmaması ge |
Çocukların psikolojik açıdan önemli gelişim dönemleri - 17/05/2022 |
Çocukların en hızlı büyüyüp geliştikleri dönemdir. Fizyolojik olarak çocuğun kas ve motor gelişimi git gide ilerleme kaydetmektedir. Zihni berraktır. Dışarıdan ne gelirse zihnine alır. Bu hızlı gelişim döneminde de aile olarak onun gelişimine ciddi |
Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu - 26/04/2022 |
En son ne zaman sınava girdiniz? Hatırladınız mı? Muhtemelen heyecanlanmış hatta tam sınavdan önce endişelenmeye başlamış da olabilirsiniz. Buradaki stres gayet normaldir. Hatta daha dikkatli olmanızı sağlayacağı için yararlı bir durumdur. Ya sınavı |
Hangi durumlarda psikoloğa gidilir? Psikoloğa gitmeli miyim? Psikoterapiste gitmen gerektiğini nas - 19/04/2022 |
Yaşadığın sıkıntıların nedenlerini anlamak, bunlara çözüm bulmak için belki de youtube’dan birçok video izliyorsun, kitaplar okuyorsun ve kafanda bazı şeyler şekilleniyor. Bende bir şeyler var galiba diye düşünebilirsin. Psikoterapi almakta kararsız |
İradenizi nasıl güçlendirirsiniz? - 01/04/2022 |
İlk olarak bir deneyden bahsetmek istiyorum. Marshmallow deneyi. Uzun yıllar önce yapılan bu deneyde bir çocuk ve araştırmacıdan oluşan ortam oluşturuluyor. Çocuğun önüne Marshmallow (bir çeşit tatlı) konuluyor ve çocuğa deniliyor ki; “Şimdi ben oda |
Öfke Kontrol Bozukluğu - 08/03/2022 |
Öfke kontrolü son zamanlarda çok sık karşılaştığımız bir sorun. Birçok insan bu nedenle çok mağdur oluyor. Öfke kontrolü sorunu olan kişi de, karşısındaki kişi de. Her insan öfkeyi yaşayabilir. 3-5 ayda bir hassas olduğu konularda kendini tutamayıp |
Uzun ve Mutlu İlişkilerin Sırları - 25/02/2022 |
1) Özel Alan: Siz bir elmanın iki yarısı değilsiniz, siz başlı başına bir elmasınız. Yani bir bireysiniz. İlişkinin içerisinde de böyle kalmanız sizin faydanıza olacaktır. Birbirinize özel alanlar ve zamanlar tanımak ilişkinin ömrünü uzatabilmek içi |
Devamı |